Süni intellekt (AI) texnologiyaları son illərdə qlobal inkişafın əsas lokomotivlərindən birinə çevrilib. Azərbaycanda bu sahə yeni olsa da, potensialı və riskləri nəzərə alaraq artıq tənzimləmə və tətbiq məsələləri gündəmə gəlib.
AI texnologiyalarının lokal tətbiqləri
Ölkədə süni intellekt əsaslı ilk uğurlu təşəbbüslərdən biri “ASAN xidmət” və e-dövlət portallarında avtomatlaşdırılmış məlumat emalı sistemləridir. Həmçinin yerli universitetlərdə və startap mühitində chatbotlar, səsli tanıma sistemləri və mətn təhlili alqoritmləri yaradılır.
Təhlükələr və etik suallar
Süni intellektin geniş tətbiqi ilə birlikdə fərdi məlumatların qorunması, diskriminasiya, məşğulluq sahəsində dəyişikliklər və avtomatlaşdırma ilə bağlı sosial gərginliklər də meydana çıxır. Azərbaycanda hazırda AI texnologiyalarını birbaşa tənzimləyən hüquqi çərçivə mövcud deyil və bu, gələcəkdə boşluqlara səbəb ola bilər.
Regional və beynəlxalq əməkdaşlıq
Azərbaycan süni intellektlə bağlı UNESCO və BMT-nin təşəbbüslərində iştirak etsə də, öz milli AI strategiyasını hələ təqdim etməyib. Regional əməkdaşlıq çərçivəsində Türkiyə, Estoniya və BƏƏ ilə təcrübə mübadiləsi imkanları gündəmdədir.
Nəticə:
Süni intellektin Azərbaycanda inkişafı üçün yalnız texnoloji bazis deyil, həm də etik və hüquqi yanaşmaların formalaşdırılması zəruridir. Bu sahənin tənzimlənməsi milli təhlükəsizlik, iqtisadi səmərəlilik və sosial ədalət baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır.
